ایران سرزمین کهن با تمدنی چند هزار ساله دارای شهرهای تاریخی و فرهنگی گوناگونی می باشد.از جمله این شهرا کاشان با سابقه ی تمدنی هفت هزارساله در شمال شرغی شوره زارهای کویر مرکزی ایران با وسعت ۹۶۴۷ کیلومتر مربع واقع شده است.در طول تاریخ به نام های متعددی مانند کی آشیان،کاشیان،چهل حصاران و غیره شهرت داشته است از صنایع معروف آن میتوان کاشی کاری،گنبد سازی،گچ کاری،منبت کاری ومشبک کاری را نام برد و همین طور فرش و قالیچه و کاشان شهرتی جهانی دارد.در ادامه با تورجور همراه باشید که سفری به تک تک بناهای تاریخی کاشان داشته باشیم و بدانیم وقتی به کاشان سفر کردیم از چه بناهایی در کاشان دیدن کنیم.
مسجد اقا بزرگ در سال ۱۲۶۵ ه.ق با سرمایه ی حاج محمد تقی خانبان ساخته شد.
طراحی این بنا به سبک مدارس صدر و چهارباغ اصفهان می باشد.از ویژگی های وصف ناپذیر آن کاشی کاری،آجر کاری،کتیبه های نفیس کاشی و گچی،خطاطی های نستعلیق و نقاشی های آن میباشد که توجه بازدید کنندگان را به خود جلب میکند.
مسجد جامع کاشان با قدمت ترین بنای تاریخی متعلق به دوره ی سلجوقیان در ۶۳۳ ه.ق میباشد،این بنا شامل ۳ محراب ،۲ شبتان بزرگ،۱ شبستان تحتانی،حوض خانه ی گمبد،ایوان و صحن می باشد.
منحصر به فرد بودن این بنا مربوط به دوره ی سلجوقی و آجر کاری های آن مربوط به دوره ی آل بویه و ساختار یکی از محراب های شبستان که به دوره ی ایلخانی برمیگردد.
در سفر به کاشان و بازدید از بازار سنتی علاوه بر بناهای تاریخی کاشان مانند کاروانسرای میرپنج،مسجدطمقاچی،مسجد میدان میرعماد،مسجد بروجردی ها و تیمچه ی صباغ و تیمچه ی عین الدوله و …که در قسمت های مختلف بازار واقع شده اند.میتوان از صنف های گوناگون از بزازها،مسگرها،فرش فروش ها تا مغازه های رنگارنگ انواع عرقیجات ناب و شیرینی پزهای متنوع سنتی بازدید و خرید نمود.
خانه ی بروجردی ها در سال ۱۳۱۰ ه.ق در دوره قاجار توسط استاد علی مریم کاشانی طراحی و اجر شد نکته قابل تامل بنای بروجردی ها در نام آن که به پیشه صاحباخانه حاج سید حسن نطنزی که به تجارت با بروجرد مشغول بود،برمیگردد.
بنای بروجردی ها با ۳۰۰۰ مترمربع مساحت شامل حیاط اندرونی،بیرونی،هشتی،راهرو،حیاط تابستان نشین و زمستان نشین،حیاط سرپوشیده،آشپزخانه و زیرزمین می باشد.
بادگیر های قرنیه هلالی و کلاه فرنگی آن و نقاشی های آبرنگ و رنگ روغن که به دستان کمال الملک روی دیوارهای بنامنقش شده اند، از جذاب ترین و باشکوه ترین بخش های بناهای تاریخی کاشان محسوب میشوند.
خانه طباطبایی ها یکی از بناهای تاریخی کاشان است که در سال ۱۲۵۰ ه.ق. سید جعفر طباطبایی ،تاجر معروف فرش این بنا را ساخت.
طراح و معمار بنا استاد علی مریم کاشانی میباشد.وسعت بنا ۴۷۰۰ متر مربع که شامل ۴۰ اتاق ،۴حیاط،۴ زیرزمین،۳ بادگیر و ۲ رشته قنات می باشد.
خیره کننده ترین قسمت خانه ی طباطبایی ها ،حیاط و حوض دل انگیزش ،اتاق شاه نشین با پنجره های مشبک رنگی و آیینه کاری و نیز گچ بری ها و نقاشی های طراحی شده توسط صنیع الملک می باشد.
خانه عامری ها در دوره ی زندیه بنا شد و در دوره قاجار گسترش یافت.شامل ۸۵ اتاق و چندین حیاط می باشد.
در معماری بنا مقرنس کاری،منبت کاری و گچ بری های خیره کننده ای کار شده است.
این بنا بلندترین بادگیر خانه های کاشان را دارد و همین موضوع ویژگی منحصر به فردی به آن بخشیده است که نباید دیدنش را از دست داد.
باغ فین کاشان در دوره ی شاه عباس اول صفوی ساخته شده است. بخش های دیگر باغ از حمله اتاق شاه نشین،خلوت کریمخانی،حمام سلطنتی،موزه ملی در دوره های بعد ساخته شده اند.
برخی منابع از غیاث الدین جمشید کاشانی و برخی دیگر از شیخ بهایی به عنوان طراح باغ فین نام برده اند.
درختان چنار و سرو قد برافرراشته با قدمت حدود ۵۰۰ سال در کنار چشمه پاک و تغییر ناپذیر سلیمانیه به فضای تاریخی و فرهنگی باغ آرامشی صد چندان بخشیده اند.
حمام فین در بخش جنوبی باغ فین واقع شده است.از دو حمام کوچک و بزرگ که هر یک شامل ورودی،گرمخانه،آبنما،خزینه،محل نظافت و سربینه می باشند.
حمام کوچک همزمان با باغ فین ساخته شد و به علت قتل امیر کبیر در ۱۲۳۰ ه.ش. مشهور است.
حمام بزرگ در دوره ی فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است که دارای راهروهای زیادی با معماری زیبا می باشد.
در سال های پایانی نیمه اول قرن ۱۲ ه.ق. ساخته شد.بعد از فوت مالک اولیه وراث سهام خود را فروختند.حیاط بیرونی بنا را تاجری معروف به نام عباسیان خریداری نمود که از آن زمان به خانه عباسیان مشهور شد.وسعت بنا ۷۰۰۰ متر مربع می باشد که شامل ۵ طبقه،۵ حیاط و گودال باغچه است.سبک معماری بنا به گودال باغچه شهرت دارد. به دلایلی از جمله بهره بردن از آب قنات و نیز حفظ خانه از سرما و گرما.
ویژگی منحصر به فرد آن سبک معماری و گچ بری هایش می باشد.قسمتی از بنا به بنیاد سهراب سپهری تعلق گرفته است.
حمام سلطان امیر احمد در مجاورت با امامزاده سلطان امیر احمد می باشد.بنای اولیه ی حمام به دوره سلجوقیان و بنای امروزه آن به دوره قاجار برمیگردد.
حمام امیر احمد ۱۱۰۲ مترمربع .سعت دارد و از ۲ بخش کوچک و بزرگ شامل بلوخان،سردرورودی،هشتی،راهروهای ارتباطی،سربنیه،میان در،گرم خانه،جام خانه و چاه خانه می باشد.
از ویژگی منحصر به فرد حمام بام گنبدی شکل با شیشه هایی از جنس عدسی محدب ،گچ بری ها و کاشی کاری ها ی فیروزه ای حمام می باشد.
برای ادامه ی مطلب آثار تاریخی کاشان خانه به سایت تورجور مراجعه کنید.